Goynta Xubinta Taranka / Gudniinka Fircooniga ee Gabdhaha (FGC/M) Rugta Caafimaadka Carruurta iyo Dhallinyerada Warqadaha macluumaadka bukaanka : University College London Hospitals NHS Foundation Trust

Waa maxay Gudniinka Fircooniga ah?

Gudniinka fircooniga ah (FGM) waa ka saaritaanka qayb ka mid ah ama gebi ahaanba xubinta taranka ee gabadha, ama dhaawac kale oo loo gaysto xubinta taranka haweenka.

Magacyada kale ee gudniinka fircooniga ah waxaa ka mid ah goynta xubinta taranka dumarka, gudniinka haweenka, waxaana jira magacyo kale oo badan oo u gaar ah bulshooyinka kala duwan.

Adduunka oo dhan ugu yaraan 200 milyan oo gabdho iyo haween ah ayaa lagu sameeyay gudniinka fircooniga ah/goynta xubinta taranka (FGC/M). Gudaha UK in ka badan 30,000 oo haween iyo gabdho ah ayaa lagu sameeyay FGC/M.

Ma jiraan faa'iidooyin caafimaad oo laga helo FGC/M, waxayna saameyn waqti dheer ku yeelan kartaa caafimaadka jirka iyo dareenka. FGC/M waa xadgudub ka dhan ah xuquuqda carruurta waana sharci darro marka la joogo gudaha UK.

Rugta Caafimaadka FGC/M ee UCLH Children waxa ay daryeelka caafimaadka carruurta ee takhasuska leh, daryeelka cudurrada haweenka iyo maskaxda siisaa carruurta iyo dhallinyerada soo martay ama halis ugu jira FGC/M.

Waxaan aqbalnaa gudbinta dadka loo soo gudbiyo rugteena bilaha ah ee ay soo gudbiyaan xirfadlayaasha caafimaadka, hay’adaha daryeelka bulshada, iyo sidoo kale dadka iyaga isa soo gudbiya.

Rugta caafimaadku waxay sidoo kale bixisaa adeegga dhiibitaanka fikrad labaad ee ku saabsan duubista fiidyowga ah ee baaritaannada xubinta taranka ee laga shakiyey ee ay sameeyaan dhakhaatiirta ka shaqeeya adeegyada kale ee FGC/M.

Waxaa laga yaabaa inaadan hubin haddii ilmahaagu soo maray FGC/M oo aad jeclaan lahayd inaad ogaato haddii ay soo mareen xaaladaas.
Waxaa laga yaabaa inaad rabto macluumaad dheeraad ah oo ku saabsan sida FGC/M ay u saameyn karto ilmahaaga iyo haddii ay jiraan dhibaatooyin caafimaad oo waara oo u baahan daaweyn.
Adeegyada bulshada ama booliiska ayaa laga yaabaa in ay soo gudbiyaan ilmaha sabab la xiriirta inay ka walaacsan yihiin in laga yaabo in ilmahaaga lagu soo sameeyay FGC/M.

Markaad timaado rugta caafimaadka waxaad la kulmi doontaa kooxdeena:

Dr Sakaria Ali, la-taliyaha Dhakhtarka Carruurta
Miss Hazel Learner, La-taliye Dhakhtarka Caruurta iyo Dhakhtarka Haweenka ee Dhalinyarada
Louise Perry, Khabiirka Kalkaaliyaha Caafimaadka
Claudia de Campos, Daaweeyaha Cilmi-nafsiga ee Carruurta Iyo Dhalinyarada

Inaad na soo booqato waxay noo tahay fursad wanaagsan si aan kaagala hadalno caafimaadka ilmahaaga.

Dhakhaatiirtu waxay wax kaa weydiin doonaan caafimaadka iyo koriismada ilmahaaga, gurigaaga iyo qoyskaaga, iyo sababta aad u timid rugta caafimaadka. Waxaa sidoo kale jiri doonta fursad aad si gaar ah ugula hadli karto dhakhtarka.

Waanu soo dhawaynaynaa inaad qof kale soo kaxaysato – tusaale ahaan Saaxiib kuu dhow ama xubin qoyska ka mid ah, oo kuu soo weheliya ballanta si ay taageero kuu siiyaan.

Waxaan fahamsanahay in waalidiinta iyo carruurta laga yaabo inay ka walwalaan waxa dhici doona inta lagu jiro baaritaanka iyo waxa uu baaritaanka xubinta taranka (xubnaha taranka) uu ku lug yeelan doono.

Dhakhaatiirtu waxa laga yaabaa inay baaritaan guud ku sameeyaan dhammaan jirka ilmahaaga (sida laabta, sambabada iyo wadnaha), caloosha iyo xubnaha taranka. Marka loo eego waayo-aragnimada aan ka qabno, way fiican tahay ilmaha inuu ka warqabo inuu mari doono baaritaan. Waxaa laga yaabaa inaad go’aansatay ama aadan go'aansan inaad la wadaagto ilmahaaga walaacyada aad ka qabto FGC/M.

Keliya meelaha ka baxsan xubinta taranka ayaa la baari doonaa. Taas macnaheedu waxa weeye in aan la samayn doonin baaritaanka gudaha xubinta taranka ama qalab baaritaaneed gelinta xubinta taranka.

Ilmahaaga waxaa la waydiin doonaa inuu dharka ka saaro qaybta hoose ee jirka (tusaale ahaan, nigisyada, surwaalka, lugo-gashiga). Waxaa la waydiin doonaa inay ku fadhiistaan sariirta baaritaanka weliba qaab "jilbaha la gaarayo" iyadoo dhar lagu daboolayo qaybtooda hoose.

Kamarad gaar ah oo loo yaqaano ‘colposcope’ ayaa loo isticmaalaa in lagu eego qaybta taranka. Qalabkan ayaa goobtaas iftiin ku iftiiminaya maqaarka waxayna sidoo kale weynayn kartaa wixii nabaro ah oo meeshaas ku yaala ama wixii kale ee la arko. Natiijooyinka baaritaanka waxaa loo keydin karaa sawir ama muuqaal ahaan. Dhakhaatiirtu waxay ku waydiin doonaan oggolaanshahaaga ku aadan kaydinta faylashan oo qayb ka ah diiwaankaaga caafimaadka.

Marna baaritaan kuma samayn doono iyadoon oggolayn ilmahaaga waana joojinaynaa baaritaanka haddii ilmahaaga uu dhibsado. Carruurta waaweyn iyo kuwa qaan-gaarka ah waxay awoodaan inay iyagu go'aansadaan inay rabaan in la baaro iyo in kale.

Waxaan isku daynaa inaan imaanshaha rugta ka dhigno mid raaxo leh hadba intii suurtagal ah. Waxaan leenahay khabiir ku takhasusay ciyaarsiinta carruurta iyo kalkaalisada carruurta si ay gacan uga gaytaan inaad u sharaxdo ilmahaaga waxa dhici doona inta lagu jiro ballanta iyo in loo diyaariyo waxaa dhacaya.

Waxaan fahamsanahay in imaatinka isbitaallada ay tahay arrin walaac leh. Adiga, iyo ilmahaaga, waxaad heli doontaan wakhti aad wixii walaac ah kala hadashaan dhakhtarkeena ku takhasusay daawaynta maskaxda. Daaweeyaha cilminafsigu wuxuu halkan u joogaa inuu dhageysto oo uu kaa caawiyo wixii welwel iyo walaac ah oo adiga ama ilmahaaga aad qabtiin.

Waxaan kuu soo diri doonaa nuqulka warbixinta caafimaadka. Waxaan sidoo kale warbixintan caafimaadka la wadaagi doonaa GP-ga iyo dadka ilmaha soo gudbiyay ay ku jiraan kooxaha daryeelka bulshada.

Qoysaska intooda badani waxay u baahan yihiin inay arkaan kooxda hal mar oo keliya, laakiin carruurta iyo qoysaska qaarkood waxay waxtar u arkaan ballan dabagal ah. Kooxda ayaa kaala hadli doonta wixii ku saabsan xulashadan suurtagalka ah marka ay kugu arkaan rugta caafimaadka.

Waxaa jirta shuruud ay waajibnayso waaxda caafimaadka in wixii gudniin fircooni ah ee lagu xaqiijiyay ilmo ka yar 18 sano loogu soo warbixiyo xogta gudniinka fircooniga ah. Waxaad macluumaad dheeraad ah oo arrintan ku saabsan ka heli kartaa halkan:

https://digital.nhs.uk/data-and-information/clinical-audits-and-registries/famale-genital-mutilation-datasets/patients-your-fgm-information-and-how-we-use-it

Haddii aad ogtahay inaadan awoodin inaad timaado ballanta fadlan la xiriir kooxda maamulka si ay dib kuugu dhigaan ballanta (fadlan macluumaadka xiriirka ka eeg halkan hoose).

Haddi ilmahaaga aan la keenin ballantooda waxa arrintan lala wadaagi doona GP-gaaga iyo xirfadlaha ilmahaaga u soo gudbiyay rugta caafimaadka. Haddii ilmahaagu leeyahay shaqaale arrimo bulsho oo loo qoondeeyey iyagana waa lala socodsiin doonaa.

NHS Choices: “Adeegyada FGM”

Forward Foundation for Women’s Health Research and Development:
https://www.forwarduk.org.uk/violence-against-women-and-girls/female-genital-mutilation/

Barnardo’s Charity: Gudniinka Fircooniga ah (FGM)

NHS digital: Bukaanada - macluumaadkaaga gudniinka fircooniga ah iyo sida aan u isticmaalno

Rugta caafimaadku waxay ku taalaa qaybta bukaan-socodka carruurta. Tani waxay ku taalaa qaybta hoose ee dabaqa hoose (hal dabaq ka hooose meesha aad ka soo gashey) ee dhinaca Elizabeth Garrett Anderson Wing.